Enschede - Haarlem

	Enschede 5 Verhuizing 1951 Enschede - Haarlem opgeschreven 2020

	Merkjes en meer
	Op mijn achtste jaar verhuisden we naar Haarlem. Als kind neem je de verandering van plaats wel waar maar je probeert gewoon door te leven. Je voelt een verandering van atmosfeer.
	In Enschede ging ik vaak alleen de straat op, speurend langs de goot of daar lege sigarettenpakjes lagen. Er was de geur van sigaretten en het blinkende van het zilverpapier. We kwartetten met de doormidden gescheurde voorkanten. Players, Misss Blanche, Croydon, Three Castles, Chief Whip (op ieders lip). De scene was ruig. We speelden op de vierkante omtrek van een gebombardeerd huis.
	Vagelijk verheugd op het nieuwe was ik tegelijk angstig. Direct toen ik het nieuwe huis binnen kwam, beklopte ik met platte hand de muren van de lege gang om me te verzekeren dat ze stevig waren en ons konden beschermen.
	Ik merkte dat mijn ouders ook apart van mij bestonden. Je had dus een vader en een moeder. Aan het eind van de straat waar een vijver was, zag ik ze 's winters als paar, met Friese doorlopers aan en op sokken, met lange forse slagen de overige schaatsers van het ijs schaatsen.
	Het nieuwe was het oude verlaten.x
	De fascinatie met de fabriek bleef maar vertaalde zich in een nieuw spel dat deze keer gedeeld werd met de rest van de familie.
	Haarlem. De scene was vreedzaam en oerhollands. In Haarlem verzameld je zegels en de wikkels van allerlei heerlijke producten. Je plakte ze op of verzamelde ze net zo lang tot je het vereiste aantal had en stuurde ze naar de fabriek, waar het desbetreffende product gemaakt werd. Je ging met de fabriek corresponderen wanneer ze wedstrijden uitschreven. Je maakte leuzen. Je was niet de enige.
	Zo schreef de Van Houten fabriek in Weesp een wedstrijd uit welk kind de beste reclame leuze kon verzinnen. Ik had er al gauw eentje en stuurde hem op. VAN HOUTEN REPEN IS VAN REPEN HOUDEN!. Bij het kijken naar die leuze die je zelf had opgeschreven ging het om het roep effect. Hé kijk eens, proef eens, ruik eens!! Zo goed was mijn leuze ook weer niet. Ik kreeg geen prijs. Het was meer een yell. In de yell zat wel een ruil. Een economisch dictaat uit de kindermond.
	De mantel van mijn moeder. Haar mantel was in de New Look Style. Geweven met een zwarte en witte draden. Tweed. Ze werd in de taille aangesnoerd met één ronde knoop. Aan de andere helft van de jas zat een grote elastieken lus, partner van de knoop.Zo kwamen de twee helften van de jas bij elkaar. De jas was gevoerd. De rok cirkelwijd. Die aangesnoerde taille gaf je de X vorm. X jassen, X jurken!
	Toch was je nog zozeer organisch deel van je familie dat je het normaal vond dat een paar jaar later, om mij een plezier te doen, van de 'rok' een schoudermanteltje werd gemaakt. Geen woord van protest kwam over mijn lippen.
	Die ronde knoop met lus verhuisde van taille naar hals en schouderpartij.
	x
	De armatuur van de reeks.
	Hulplijnen
	Knopenrij
	Lus
	Magisch vierkant

	Verder was er schoolfilm. Elke week ging je naar een soort zolder en daar had je het snorrend projectie apparaat, het scherm, het trillende zwart wit beeld, de zich verwijdend lichtstraal enz. in die tijd veel filmjes over wat er in de fabriek gebeurde. Het valt me nu op dat die ongelukken op de lopende band - melkflessen vlogen regelmatig uit de bocht - er bij leken te horen.
	Wat je hoorde aan het eind van de filmje was het flieberige celluloid geluid als de filmrol op was. Het laatste eindje van het celluloid mocht zijn eigen geluid laten horen.
	Het fliebertje of het los-vaste eindje. The medium is the message.
	Enschede 1 2 3 4